Ptaki

Ptaki

Park Narodowy „Ujście Warty” to prawdziwe ptasie królestwo. Ochrona ptaków oraz ich siedlisk była najważniejszym powodem utworzenia Parku. Stwierdzono na jego obszarze ponad 280 gatunków, w tym ponad 170 lęgowych. Są to głównie ptaki siedlisk podmokłych. Skład gatunkowy i liczebność poszczególnych gatunków są bardzo zmienne. Zależą oczywiście od pory roku: inne gatunki przylatują do Parku na lęgi, inne przebywają tutaj podczas wędrówek i w okresie zimowym. Drugim ważnym czynnikiem wpływającym na to, ile i jakich ptaków możemy zobaczyć na jego terenie jest poziom wody. Jeżeli nie ma zalewu i woda jest tylko w Warcie, Postomi i kilku starorzeczach, nie możemy spodziewać się wielkich stad kaczek czy perkozów. Jeżeli z kolei większość terenu jest zalana, na próżno będziemy szukać na podtopionych łąkach skowronków czy pliszek żółtych.

Jakich ptaków możemy się spodziewać na nadwarciańskich rozlewiskach w różnych porach roku?

Wiosna i sezon lęgowy

Od marca na rozlewiskach jest głośno i kolorowo. Uwagę zwracają kolorowe, wielotysięczne stada kaczek. Są to m.in. świstuny, rożeńce, płaskonosy, cyranki, krakwy. Cześć z nich zostanie tutaj na lęgi. W Parku gnieździ się do 10 gatunków kaczek, w tym krzyżówki, płaskonosy, cyranki, krakwy, czernice, głowienki i ohary. Na płytkich rozlewiskach pojawiają się perkozy dwuczube, rdzawoszyje, zauszniki, a w szuwarach perkozki. Wiosną, na wystających z wody wysepkach, odbywają się widowiskowe tokowiska batalionów. Do licznych ptaków należą kormorany, jak również w ostatnich latach czaple białe i czaple siwe. Rzadziej można obserwować czaple nadobne i ślepowrony. Do spotykanych prawie przez cały rok gatunków, należy gęgawa. Z ptaków siewkowych w okresie lęgowym można obserwować czajki, krwawodzioby, kszyki czy pojedyncze pary sieweczki rzecznej. Zdarzają się obserwacje coraz rzadszych w Polsce rycyków, a także kulików wielkich.

W okolicach ścieżki „Ptasim szlakiem” lub przy tzw. III Moście regularnie gnieżdżą się ostrygojady. Zdarzały się lęgi szczudłaków i  szablodziobów.

Do lęgowych ptaków Parku należy 5 gatunków rybitw. Rybitwy rzeczne i rybitwy białoczelne zakładają gniazda na żwirowych drogach i piaszczystych pagórkach. Rybitwy czarne, białowąse i białoskrzydłe budują gniazda na roślinności wodnej. Przedstawicielami mew są, gniazdujące kolonijnie, w ostatnich latach coraz mniej liczne, śmieszki oraz pojedyncze pary mew czarnogłowych.

W majowe i czerwcowe noce po rozlewiskach niosą się głosy chruścieli: kropiatki, wodnika, czasem zielonki. W suchszych częściach Parku, rozlega się derkanie derkacza.

Spośród ptaków szponiastych łatwe do obserwacji są bieliki, myszołowy, kanie rude i błotniaki stawowe.

Nie można zapomnieć o tych najmniejszych skrzydlatych mieszkańcach Parku. Część z nich to gatunki rzadkie, wymagające szczególnej ochrony. Przykładami są: gąsiorek, podróżniczek i wąsatka. Zdarzają się tu lęgi zagrożonej w skali całego świata wodniczki. Do interesujących gatunków, o których warto wspomnieć, należą: zimująca w Indiach dziwonia, nadziewający swoje ofiary (drobne gryzonie, jaszczurki) na kolce krzewów srokosz, budujący wyjątkowe gniazda remiz oraz pięknie śpiewające słowiki: rdzawy i szary.

  • Ostrygojad Fot. M. Karetta
  • Rybitwa białoskrzydła Fot. M. Karetta
  • Śmieszka z pisklętami Fot. M. Karetta

Lato

Lato w Parku to czas niskiej wody i pozornego spokoju w ptasim świecie. Tak naprawdę, to dzieje się dużo. Trwa wychowywanie, ukrytych wśród traw i zarośli piskląt. Lato to również czas pierzowiska. W wierzbowych zaroślach chronią się wymieniające pióra kaczki, gęgawy, łabędzie i łyski. Przez wysokie trawy biegają, czasowo niezdolne do lotu, pierzące się żurawie. Gdy my cieszymy się wakacjami, w ptasim świecie pojawiają się oznaki nadchodzącej jesieni – rozpoczyna się wędrówka. Nad brzegami rozlewisk można obserwować stada łęczaków, brodźców śniadych, kwokaczy, batalionów, jak również kulików wielkich, biegusów zmiennych, krzywodziobych oraz kamuszników. Do letnich atrakcji należą sejmiki bocianów czarnych (nawet do 120 osobników). W okresie wędrówek zalatują do Parku przypadkowi goście, jak np. czapla modronosa, czapla złotawa, płatkonóg płaskodzioby itp.

 

  • Pierzący się łabędź niemy Fot. A. Jirak-Leszczyńska
  • Łęczak Fot. A. Jirak-Leszczyńska
  • Bocian czarny Fot. M. Wołowik

Jesień

Jesienią mamy okazję obserwować jedno z najbardziej widowiskowych wydarzeń w życiu ptaków czyli ich jesienną wędrówkę. Wtedy na rozlewiskach panuje największy tłok. Park należy wówczas do gęsi. Wielotysięczne stada tych ptaków o świcie wylatują na okoliczne żerowiska. Wieczorem zlatują się ponownie na nocleg. Gęsi jest co roku około 100 tys., rekordowo było nawet 200 tys. Te ogromne stada składają się z przedstawicieli czterech gatunków: gęsi tundrowej (symbol Parku, znajdujący się w logo), gęsi zbożowej, gęsi białoczelnej oraz gęgawy. Wśród nich można wypatrzeć rzadkości, takie jak: gęś krótkodzioba i mała oraz bernikle: białolice, obrożne, rdzawoszyje i kanadyjskie. Równie widowiskowe w tym okresie są stada żurawi. Rekordowo było ich prawie 25 tys. Oprócz gęsi i żurawi, do Parku jesienią zlatuje kilka gatunków kaczek, łyski i łabędzie, tworząc ponad ćwierćmilionową skrzydlatą rzeszę. Ta obfitość ptaków przywabia bieliki, których koczujące „bandy” nietrudno zaobserwować jesienią i zimą. W całym Parku może przebywać nawet ponad 60 bielików.

  • Gęsi tundrowe Fot. M. Karetta
  • Żuraw Fot. M. Karetta
  • Gęsi podczas jesiennej wędrówki Fot. A. Jirak-Leszczyńska

Zima

Z początkiem zimy docierają do nas z dalekiej północy łabędzie krzykliwe. Corocznie, w Parku Narodowym „Ujście Warty” zimuje ok. 3000 ptaków. Jest to jedno z największych zimowych skupisk łabędzi krzykliwych w Europie. W czasie łagodnych zim, azyl znajdują tu także wielotysięczne stada kaczek, łysek, a także tracze nurogęsi i kontrastowo ubarwione bielaczki. Nad całym tym ptasim bractwem majestatycznie krążą bieliki. Na łąkach Polderu Północnego zimują myszołowy i myszołowy włochate, które polując, zawisają na chwilę w powietrzu i wypatrują zdobyczy. Są tu także błotniaki zbożowe i drzemliki. W nocy, przestrzeń powietrzną zajmują płomykówki, uszatki i uszatki błotne. Jeżeli nadejdzie mroźna zima i rozlewiska skuje lód, robi się dziwnie cicho. Tylko w zaroślach przemykają ptaki wróblowe. Ale wystarczy niewielkie ocieplenie i ptaki wracają z blisko położonych zimowisk. Nadchodzi wiosna…

  • Łabędzie krzykliwe Fot. K. Wypychowski
  • Myszołów włochaty Fot. M. Karetta
  • Błotniak zbożowy Fot. M. Wołowik

drukuj całą stronę