Historia regulacji i melioracji

Historia regulacji i melioracji

Pierwotnie powierzchnię całej doliny Warty, szerokiej miejscami nawet na kilkanaście kilometrów,  pokrywały rozległe mokradła, porośnięte podmokłymi lasami. Warta płynęła wówczas wieloma odnogami, które często zmieniały swój bieg. Obszar ten znajdował się też pod silnym wpływem wód Odry, a wody obu rzek systematycznie zalewały go w czasie wezbrań czy powodzi.

Do roku 1773 dokonano jedynie niewielkich zmian stanu naturalnego. Ograniczały się one do wybudowania pojedynczych kanałów i rowów melioracyjnych. Regulowały one odpływ wody z zabagnionego terenu, gdzie istniało osadnictwo.

Zasadnicze zmiany hydrograficzne w dolinie Warty nastąpiły w końcu XVIII wieku, za czasów panowania Fryderyka Wielkiego. Działania te podjęto aby przekształcić Wartę w rzekę żeglowną, przyspieszyć spływu wód oraz zabezpieczyć części doliny przed zalewaniem. Projekt regulacji rzeki wykonał w 1765 r. I. J. Petri. Prace zaczęto na wielka skalę w 1767 r. Polegały one na: 

  • obwałowaniu Warty od północy,
  • zmeliorowaniu całej doliny,
  • przeniesieniu głównego ujścia Warty z południowych krańców twierdzy kostrzyńskiej na północ od miasta,
  • usypaniu lewobrzeżnego wału Warty między Słońskiem a Kostrzynem w latach 1828-1832,
  • doprowadzeniu w roku 1842 wału lewobrzeżnego do Słońska i połączeniu go z wałem rzeki Postomii,
  • wybudowaniu na początku XX w. szeregu pompowni odwadniające powstałe poldery.

W wyniku tych działań odcięto duże obszary w dolinie od silnego wpływu wód Warty i Odry. Przekształcono je w poldery, które stały się doskonałymi terenami rolnymi, przeważnie  pastwiskami i  łąkami. Pomiędzy Kostrzynem a Słońskiem utworzono zbiornik retencyjny o powierzchni ok. 51 km². Ponieważ prowadzone prace melioracyjne w najmniejszym stopniu dotknęły rejonu zbiornika, zachował on system hydrograficzny najbardziej zbliżony do naturalnego, co podnosi jego wartość przyrodniczą.

  • Sieć hydrograficzna dolnej Warty w 1773 r.
  • Współczesna sieć hydrograficzna dolnej Warty