Osadnictwo w dolinie Warty

Osadnictwo w dolinie Warty

Do drugiej połowy XVIII w. obszar doliny Warty pozostawał prawie nie zaludniony. Osadnictwo skupiało się na obrzeżach rozległych moczarów. Ważnymi ośrodkami miejskimi w okolicy były Kostrzyn i Lubusz, od którego nazwę wzięło obecne województwo lubuskie. To niewielkie dziś miasteczko usytuowane jest na lewym, niemieckim brzegu Odry, a jego obecna nazwa brzmi Lebus.

W niewielkiej dziś Górzycy, nieopodal granicy parku, w XII i XIII w rezydowali biskupi lubuscy. Miejscowość ta była ważnym miejscem kultu maryjnego.

Pierwszymi osadnikami błot warciańskich byli olendrzy. Ludzie ci potrafili gospodarować na niegościnnym, podmokłym terenie, żyjąc według zasady „jeden za wszystkich, wszyscy za jednego”. Byli ludźmi wolnymi: nie odrabiali pańszczyzny, przysługiwała im wolność wyznania. Miejscowościami o rodowodzie olenderskim były: Landsberger Hollander – dzisiejsze Chwałowice, Krieste Holländer przemianowane następnie na Albrechtsbruch dziś Studzionka.

Ostatecznie obszar Błot warciańskich został zaludniony w wyniku tzw. kolonizacji fryderycjańskiej. Prowadzona była ona równolegle z osuszaniem błot Warciańskich, jakie zaczęło się za panowania Fryderyka Wielkiego. Zasiedlania trwały od 1767 r. do 1782 r. Osadnicy otrzymywali szeroką pomoc: drewno do budowy domów, zwolnienie z podatków na kilka lat, zwolnienie z obowiązku służby wojskowej dla osadników i ich dzieci.

Życie na bagnistej ziemi nie było jednak łatwe. Często brakowało jedzenia zarówno dla ludzi jak i dla zwierząt. Jedno z podań mówi, że był to powód dla którego chłopi poprosili Fryderyka o pozwolenie na emigrację do Ameryki. Na to oburzony władca miał ponoć odpowiedzieć „Ja wam Nową Amerykę i wolność dam nad Wartą”. Powstającym wsiom nadawano egzotycznie brzmiące nazwy: Nowy Jork, Pensylwania, Sumatra. Dopiero po roku 1945 Komisja Nazewnictwa zmieniła te nazwy na polsko brzmiące. Do dziś zachowała się jedna z dawnych nazw: Malta, usytuowana na północ od Krzeszyc.

  • Stara pocztówka z Jamajki - obecnie Jamno.
  • Stara pocztówka z Jamajki - obecnie Jamno.
  • Stara pocztówka z Malty.
  • Stara pocztówka z Malty.
  • Stara pocztówka z Priebrow - obecnie Przyborów.
  • Stara pocztówka z Sumatry - wieś obecnie nie istnieje.